Naltrekson – nowa nadzieja w leczeniu chorób autoimmunizacyjnych

W tym artykule skupimy się na właściwościach naltreksonu w kontekście leczenia chorób autoimmunizacyjnych. Jaki jest mechanizm działania naltreksonu? Dlaczego przynosi poprawę stanu zdrowia w chorobach autoimmunizacyjnych? Na czym polega terapia niskimi dawkami naltreksonu (LDN)?

Opracowanie: lek. med. Agata Wąchalska – specjalista medycyny rodzinnej z wieloletnią praktyką. Zajmuje się poszerzoną diagnostyką w przebiegu chorób wewnętrznych i autoimmunologicznych. Kładzie nacisk na dokładną diagnozę i holistyczne (całościowe) podejście do pacjenta.

Naltrekson należy do grupy leków zwanych antagonistami (blokerami) receptora opioidowego. Receptory opioidowe są obecne na błonach komórek wielu tkanek i praktycznie wszystkich komórek systemu immunologicznego. Receptory te aktywowane przez opiaty (np. morfina) lub endorfiny (hormony szczęścia), mogą też być blokowane przez substancje takie jak naltrekson. Połączenie receptora z opioidem rozpoczyna szereg reakcji biochemicznych, prowadzących do zmiany funkcjonowania organizmu  – w zależności od tego czy dana substancja jest blokerem czy aktywatorem. Naltrekson nie jest narkotykiem, jego zażywanie nie prowadzi do euforii i uzależnień. Stosowany jako lek w uzależnieniach od morfiny, niejako ”wypycha” narkotyk z komórek.

Mechanizm stymulacji receptorów opioidowych jest jednym z najlepiej poznanych w farmakologii. Wzmianki o zastosowaniu morfiny można odnaleźć w starożytnych tekstach praktycznie każdej cywilizacji, gdzie wykorzystywano jej efekt przeciwbólowy i ”rekreacyjny”. Do dziś zresztą ma zastosowanie w anestezjologii. Oczywiście na przestrzeni wieków leki opioidowe ulegały licznym modyfikacjom, a z powodu powikłań i przedawkowań stworzono leki odwracające ich działanie. Tak właśnie powstał naltrekson.

Lecznicze działanie endorfin

W latach 80-tych zainteresowano się naltreksonem w kontekście badań nad wpływem endorfin na układ immunologiczny. Endorfiny, czyli ”endogenne, wewnętrzne morfiny”, należą do hormonów peptydowych, wywołują dobre samopoczucie, zadowolenie, stany euforyczne, tłumią odczuwanie bólu – dlatego zwane są hormonami szczęścia. W toku badań potwierdzono, że komórki odpornościowe są regulowane przez endorfiny. Wpływają one na rozmaite elementy układu odpornościowego: makrofagi, granulocyty, komórki NK, sekrecję cytokin. Uczestniczą więc w utrzymaniu i przywracaniu prawidłowej jego funkcji.

W stanie przewlekłego stresu, kiedy dochodzi do spadku endorfin, obniża się nasza odporność. Skutkuje to większą zapadalnością na drobne infekcje, choroby z autoagresji, czy zaostrzeniami chorób przewlekłych. Spadek endorfin to zmniejszenie liczby leukocytów (białych krwinek), zaburzenie ich struktury i osłabienie funkcji. Wzrost endorfin natomiast wzmacnia odporność.

Skuteczność  naltreksonu w leczeniu chorób przewlekłych

Dowiedziono,  że już przy przyjmowaniu bardzo niskich dawek  naltreksonu (LDN – low dose naltrexone), wzrasta poziom endorfin. Innymi słowy, naltrekson działając w mechanizmie blokowania receptorów opioidowych, aktywuje naturalne mechanizmy obronne systemu odpornościowego. Można więc nazwać go immunomodulatorem, gdyż nastraja komórki odpornościowe do prawidłowego funkcjonowania. W znacznym uproszczeniu naltrekson “oszukuje” mózg, blokując receptory endorfin (opioidowe), w rezultacie mózg “myśli”, że nie ma endorfin i włącza “nadprodukcję”. Jest to jeden z wielu mechanizmów działania LDN, a wachlarz możliwości działania tego leku jest bardzo szeroki.

Empirycznie udowodniono dobroczynne działanie LDN w chorobach, w których zawodzą mechanizmy immunologiczne, takich jak choroby o podłożu autoimmunologicznym, przewlekłe stany zapalne, a nawet choroby nowotworowe.

Publikacje dotyczą leczenia takich chorób jak :

• choroba Hashimoto
• stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera
• choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego
• łuszczyca.

Istnieją doniesienia o pozytywnym wpływie LDN w procesie leczenia onkologicznego przy jednoczesnej chemio i radioterapii. LDN zwiększa liczbę i gęstość receptorów opioidowych na błonach komórkowych komórek nowotworowych. W ten sposób czyni je bardziej wrażliwymi na hamujące działanie endorfin. Zwiększa też ilość cytotoksycznych limfocytów T-naturalnych zabójców komórek.

Dostępne relacje pacjentów są bardzo optymistyczne, szczególnie w przypadkach stwardnienia rozsianego. Pacjenci leczeni LDN często odczuwają poprawę stanu zdrowia-remisje są dłuższe,  a zaostrzenia łagodniejsze. Zdarzają się sytuacje kiedy terapia LDN nie przynosi żadnych rezultatów. Nie odnaleziono informacji o pogorszeniu się stanu zdrowia.

Specyfika terapii niskimi dawkami naltreksonu (LDN)

Naltrekson jest lekiem zarejestrowanym w dawce od 50 mg-300 mg w leczeniu uzależnień od alkoholu i narkotyków. Terapia niskimi dawkami naltreksonu (LDN) dotyczy stosowania tej substancji w dawce od 0,5 mg-4,5 mg. Należy do terapii “off label” – pozarejestracyjnego stosowania leku, czyli podawania dostępnego na rynku leku w sposób inny, niż określono w Charakterystyce Produktu Leczniczego.  Praktyka stosowania leku “off label” jest legalna,  ale wymaga pisemnej zgody pacjenta. Motywacją jest wyłącznie dobro chorego. Terapia “off label” może być przepisywana jedynie w dobrej wierze, bez ukrytych celów. Wszystkie inne motywy, poza dobrem pacjenta, czynią ją nieetyczną.

Działania niepożądane LDN:

• bezsenność, koszmary nocne- często w początkowej fazie leczenia lub przy zbyt gwałtownym zwiększaniu dawki
• bóle głowy, bóle brzucha – również w początkowej fazie leczenia
• rozdrażnienie, splątanie, drżenia – bardzo rzadko

Przeciwwskazania:

• niewydolność wątroby
• terapia sterydami i opioidami
• terapia lekami przeciwdepresyjnymi z grupy inhibitorów MAO

Naltrekson z całą pewnością nie jest remedium na każdą chorobę, jednak pozytywne doświadczenia setek osób stosujących ten lek, zachęcają do wypróbowania tej formy terapii.Immunomodulujący mechanizm działania naltreksonu daje nową nadzieję na poprawę stanu zdrowia osób cierpiących na szerokie spektrum chorób,  powiązanych z zaburzeniami funkcjonowania układu immunologicznego.

Opracowanie: lek. med. Agata Wąchalska na podstawie dostępnych publikacji www.lowdosenaltrexone.org oraz publikacji Linda Elsegood “The LDN book”. Dokładniejsze informacje dotyczące LDN znajdują się na stronie www.lowdosenaltrexone.org