Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Hashimoto

Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Hashimoto to choroba, która dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Atak układu odpornościowego na własne komórki tarczycy prowadzi do niedoczynności tarczycy, która objawia się licznymi dolegliwościami. W artykule przeczytasz o sposobach leczenia choroby Hashimoto, jakie zmiany w diecie i stylu życia mogą pomóc w kontrolowaniu objawów oraz dlaczego regularna kontrola u lekarza jest tak ważna.

Plaga autoagresji

W dzisiejszych czasach schorzenia wynikające z autoagresji układu immunologicznego są coraz częściej diagnozowane, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych. Choroby autoimmunologiczne charakteryzują się obecnością przeciwciał skierowanych na własne tkanki organizmu, co prowadzi do ich chronicznego zapalenia, a nierzadko trwałego uszkodzenia narządów atakowanych. Rozpoznanych jest ich aktualnie ponad 80 typów. Najwyższa zachorowalność, bo aż ponad 30% spośród wszystkich, dotyczy chorób autoimmunizacji tarczycy, takich jak zapalenie typu Hashimoto.

Dysfunkcje gruczołu tarczowego stają się niemalże codziennością, głównie u kobiet w wieku rozrodczym i okołomenopauzalnym. Nie brakuje jednak również mężczyzn oraz dzieci manifestujących tego typu nieprawidłowości zdrowotne. Rozwój nauki pozwala na ustalenie coraz  szerszego spektrum czynników indukujących rozwój patologii tarczycy. Okazuje się, że nie liczą się tylko czynniki genetyczne. Ogromny i negatywny wpływ na funkcje tarczycy ma pośrednio rozwój cywilizacyjny, który cechuje się takimi elementami jak:

• wzrost poziomu stresu w populacji,
• coraz większy udział czynników mutagennych, jak niektóre leki oraz inne substancje czynne,
• używanie chemikaliów w rolnictwie i przemyśle,
• a także spożycie wysoko przetworzonej i nieodpowiednio fortyfikowanej żywności.

Konsekwencjami wynikającymi z tych czynników są między innymi stany zapalne oraz infekcje, upośledzenie funkcji pracy narządów i niedobory składników odżywczych, co bezpośrednio przekłada się na patogenezę w zakresie działania gruczołu tarczycy.

Mylące objawy choroby Hashimoto

Mimo popularności tej choroby, wciąż nie zawsze wykrywana jest w swoim początkowym stadium, ponieważ jej objawy często mylone są z innymi przypadłościami. Spowolniona praca tarczycy, wiec jednocześnie metabolizmu powodować może:

• wzmożoną senność,
• problemy z koncentracją i pamięcią,
• apatię,
• bóle głowy,
• problemy z trawieniem,
• zaparcia,
• obniżenie ciśnienia,
• uczucie zimna,
• ogólne osłabienie odporności,
• nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej
• czy stany depresyjne,
• co przyrównać można do wielu innych jednostek chorobowych.

Trudności diagnostyczne

Dodatkowe utrudnienie stanowi moment wzmożonej autoagresji i wyrzutu hormonów z naruszonych tkanek gruczołu tarczowego, ponieważ często pojawiają się wtenczas  symptomy charakterystyczne dla nadczynności, które zazwyczaj są odwrotnością tych wymienionych powyżej. W takiej sytuacji pacjent może manifestować objawy połączone, na przykład senność, a zarazem nerwowość i uderzenia gorąca. Poza obserwacją pacjenta, niezbędnymi w diagnostyce są badania hormonów tarczowych: TSH (hormon przysadki), FT3 i FT4, a także przeciwciał Anty TPO i Anty TG.

Podwyższony wynik przeciwciał zwykle nie pozostawia wątpliwości w kwestii postawienia diagnozy. Jednak interpretacja wyników TSH często błędnie jest klasyfikowana jako poprawna, gdyż poza parametrem norm, nie są brane pod uwagę inne czynniki, wiek, czy płeć pacjenta.

 

Dieta i styl życia

Przy rozpoczęciu leczenia Hashimoto, bardzo istotnym elementem w terapii jest włączenie odpowiedniego żywienia, które nie będzie chwilową dietą, ale prawidłowym nawykiem do końca życia. Przede wszystkim ważne są zasady zdrowego odżywiania, które stosowane powinny być u wszystkich osób, zarówno zdrowych, jak i chorych. U pacjentów z Hashimoto należy jednak uwzględnić wyjątki takie jak ograniczenie niektórych produktów, które mimo braku zagrożeń dla osoby nie manifestującej zapalenia, mogą wpływać na osłabienie kondycji u chorego, zwiększając proces zapalny. Niezbędne jest również uzupełnienie braków witamin, makro i mikroelementów oraz usprawnienie pracy jelit, między innymi poprzez odbudowę prawidłowego ich nabłonka.

Autoagresja, czyli w przypadku Hashimoto atak organizmu na własne komórki gruczołu tarczowego obniża jakości metabolizmu, przez co wpływa destrukcyjnie na funkcjonowanie całego ciała. Wiele badan i prowadzonych obserwacji wskazuje jednak na to, iż odpowiednio zaplanowana zmiana stylu życia, której elementami są między innymi prawidłowe, szeroko pojęte odżywianie, suplementacja, odpowiednia aktywności fizyczna i redukcja poziomu stresu, nawet w stanie skrajnego wyniszczenia tarczycy znacząco poprawić może się jakość zdrowia  i samopoczucia pacjenta.

Opracowanie: Aleksandra Roeding, dietetyk kliniczny. Absolwentka Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. W obszarze jej szczególnych zainteresowań zawodowych pozostają choroby autoimmunizacyjne, zwłaszcza choroba Hashimoto.

Bibliografia:

1. Astrup, A., Buemann, B., Toubro, S., Ranneries, C., & Raben, A., Low resting metabolic rate in subjects predisposed to obesity: a role for thyroid status. The American journal of clinical nutrition, 1996
2. Basil R., McLachlan S.M., Thyroid autoimmunity,  The Journal of clinical investigation, 2001
3. Bossowski A., Otto-Buczkowska E., Schorzenia tarczycy o podłożu autoimmunologicznym, Wyd. Cornetis, Wrocław 2011
4. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, Warszawa 2014.
5. Colosio, C., Low level exposure to chemicals and immune systém, Toxicology and applied pharmacology
6. Cooper R., Lerer B., The use of thyroid hormones in the treatment of depression. Harefuah, 2010
7. Gertig H., Przysławski J., Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu, PZWL, Warszawa 2006.
8. Gietka-Czarnel M., Jastrzębska H., Norma TSH — czy należy ją zmienić? Endokrynologia Polska, 2007
9. Kiałka M., Doroszewska K., Mrozińska S., Milewicz T., Stochmal E., Krzysiek J., Wielopoziomowe zakłócenia homeostazy hormonów tarczycy spowodowane przez substancje chemiczne występujące w środowisku naturalnym, Przegląd Lekarski 2014,
10. Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T., Immunologia, PWN, Warszawa 2009
11. Jarosz M., Stolińska H., Wolańska D., Żywienie w niedoczynności tarczycy, PZWL, Warszawa 2016.
12. Maes M., Coucke F., Leunis J. C., Normalization of the increased translocation of endotoxin from gram negative enterobacteria (leaky gut) is accompanied by a remission of chronic fatigue syndrome. Neuro endocrinology letters, 2007
13. Mcdermott M. T., Ridgway E. C., Subclinical hypothyroidism is mild thyroid failure and should be treated. The journal of clinical endocrinology & metabolism, 2001
14. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, Rewizja X, Tom I, WHO, 2008.
15. Mizokami T., Wu Li A., El-Kaissi S., Wall J. R., Stress and thyroid autoimmunity. Thyroid, 2004
16. Pedersen B. K., Hoffman-Goetz L., Exercise and the immune system: regulation, integration, and adaptation,  Physiological reviews, 2000
17. Pedersen B. K., Hoffman-Goetz L., Exercise and the immune system: a model of the stress response?,Immunology today, 1994
18. Ptak W., Ptak M., Podstawy Immunologii, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999.
19. Reinehr, T., Obesity and thyroid function. Molecular and cellular endocrinology, 2010
20. Tamer G,Arik S,Tamer I,Coksert D., Relative Vitamin D Insufficiency in Hashimoto’s thyroiditis. Thyroid 21(8), 2011
21. Tomer Y., Davies T. F., Infection, thyroid disease, and autoimmunity. Endocrine Reviews, 1993
22. Wentz I. What Are Goitrogens And Do They Matter With Hashimoto’s?, February 2015, https://thyroidpharmacist.com/articles/what-are-goitrogens-and-do-they-matter-with-hashimotos/
23. Wentz I., Nowosadzka M., Zapalenie Tarczycy Hashimoto: Jak Znaleźć
    i Wyeliminować Źródłową Przyczynę Choroby, FASCP, 2013
24. Wiersinga W., Drexhage H., Weetman P., Butz S., Tarczyca i schorzenia autoimmunologiczne, MedPharm Polska, Noordwijk 2007
25. Zimmermann, M. B., Köhrle, J., The impact of iron and selenium deficiencies on iodine and thyroid metabolism: biochemistry and relevance to public health. Thyroid, 2002